Η ελληνική τέχνη

Το δεύτερο σημείο της άγνοιας και της πλάνης είναι η λάθος εικόνα που μας  δώσανε για την ελληνική τέχνη.Στην πραγματικότητα ,η τέχνη των ελλήνων καρθεφτίζει τον αγώνα τους να νικήσουν τον πεσσιμισμό  τους..

Η ελληνική τέχνη είναι το γέννημα του αδυσώπητου αλλά και του εξαίσιου κόπου να μετουσιωθεί το βάρος του κόσμου σε ελαφράδα ζωής.Η θλίψη που γέννησε στον έλληνα η γνωριμία του με το κακό του κόσμου,με το malum physicum καθώς το λέν,παραχώρησε τη θέση της σε μια πικρή αποδοχή,σε μια συναίνεση ανάγκης με τις σκληρές δομές της φύσης.

Και το πράγμα έγινε μ’έναν τρόπο,ώστε την εγγενή συφορά του ανθρώπου να μην τη νοθέψει η δειλία και ο δόλος.Να μην κουκουλωθεί το κακό δηλαδή με την αυταπάτη και το ψέμα.

Πολύ περισσότερο,απο αυτή την αισχρή παραποίηση να μην προκύψει στο τέλος παρηγοριά και συμφέρο.Γιατί όταν η συμφορά συμφέρει να την λογαριάζεις σαν πόρνη,λέει ο Ελύτης.

Αυτό το τελευταίο σημείο είναι ανάγκη να κατανοηθεί ως την άκρη του.Αλλιώτικα,η εικόνα μας για τους έλληνες και την τέχνη τους θα σωριαστεί συγκορμοδεντρόριζη.

Θάνατος για τους έλληνες εσήμαινε ανυπαρξία ατέλευτη και σκοτάδι για πάντα.Αυτή την οδηγία τους έδωκε η γλώσσα και η σοφία της φύσης.Όλα τα άλλα είναι γεννήματα του φόβου μπροστά στο θάνατο και δουλειά της φαντασίας.

Αυτή η μοναδικότητα,αυτή η παλικαριά και το σέβας των ελλήνων στην αλήθεια της φύσης και στην αξία του ανθρώπου,του αδύναμου και τραγικού ανθρώπου αλλά του αληθινού και εξαίσια ωραίου,πέρα απο την επιστήμη και την πολιτική συνείδηση,γέννησε κυρίως την τέχνη τους.

Ο καημός του θανάτου γέννησε στους έλληνες την τέχνη.Εκεί που ο φόβος του θανάτου γέννησε στους λαούς της θρησκείες.

Στην πρώτη περίπτωση το προϊόν είναι η αλήθεια,το ανθρώπινο,η τραγικότητα.

Στην δεύτερη περίπτωση το προϊόν είναι η πανουργία,η απάτη,το απλοϊκό με την έννοια του μπερντέ του καραγκιόζη.

Τον πλούτο εμίσησαν πολλοί,την δόξαν ουδείς.

Αυτό είναι το ρητό στο στόμα του λαού μας.

Η δόξα δηλαδή είναι η μόνη ιδέα ζωής μετά τον θάνατο.

Τι σημαίνει ότι κατήχησε κάποιος την δόξα;

Ότι ενίκησε το θάνατο σα λησμονιά.Όσον ενδέχεται αθανατίζειν,που λέει ο Αριστοτέλης.

Είναι άλλο πράγμα να σε πυρπολεί ο καημός του θανάτου και να τον κάνεις ανθρώπινη περηφάνεια,επιστήμη,ανακάλυψη,υψηλή πολιτική πράξη,ιάμβους του Κάτουλλου και έργο της τέχνης αθάνατο.Καθώς βλέπεις με ανοιχτά μάτια την εφήμερη ύπαρξη σου σήμερα και την ατελεύτητη ανυπαρξία σου άυριο.

Και είναι άλλο πράγμα να σε εξευτελίζει ο φόβος του θανάτου.Και καθώς κλείνεις τα μάτια μπροστά στη φύση και την πραγματικότητα,να αφήνεσαι χωρίς φιλότιμο και χωρίς ντροπή να ξεδιπλώνεις το ασπόνδυλο σώμα σου να σέρνεται για να φτάσει.Να φάει τα σκύβαλα της ψεύτικης παραμυθιάς.Σαν το σκουλίκι.

Η τέχνη των ελλήνων είναι η αποτύπωση της συμπεριφοράς τους να ξεπεράσουν τον πόνο που τους έδινε η γνώση τους για τον κόσμο και τη θέση του ανθρώπου μέσα στον κόσμο.Μόνο απο το σημείο αυτό ξεκινώντας μπορούμε να καταλάβουμε γιατί η ελληνική τέχνη στάθηκε το αρχέτυπο για κάθε κατοπινή τέχνη.

Η λέξη μουσική απο την μούσα του Ησίοδου και του Ομήρου και η λέξη Θέατρο,απο την Θέαση της τραγωδίας στην Αττική,είναι οι δύο όροι δομής και βάσης για την ελληνική τέχνη.

Αυτές οι δύο λέξεις σήμερα περιγράφουν την αντίληψη τού ανθρώπου για την τέχνη σε εκατόν σαράντα γλώσσες:Musik,Theater.

Τι μπορεί να εξηγήσει ότι αυτές οι δύο λέξεις γίνανε πανανθρώπινες ;Το εξηγεί η δύναμη της αλήθειας που κρύβει μέσα της η ελληνική τέχνη.Και οχι βέβαια το ότι η ελληνική γλώσσα είναι η γλώσσα των θεών,που έλεγε και κάποιος πανεπιστημιακός κωφάλαλος!

Γιατί ο άνθρωπος,όσο και να τον ταϊζουν σανό τα συστήματα,τα κέντρα απόφασης,οι σκοπιμότητες και οι ντιρεκτίβες,όσο και να μένει ένας «ανόσιος όχλος»,ένα profanum volgus στην πλειονότητα του,εντούτοις μέσα του έχει φυσική την όρεξη για γνώση.Που πάει να πει απαραχάρακτη και ανόθευτη.Αυτή η αγνή ορμή τον φέρνει συνέχεια σε διάλογο με την αλήθεια.Γεγονός που εξηγεί το φαινόμενο ότι η ελληνική τέχνη στην ιστορία του ανθρώπου θα στέκεται κανόνας βίου και κανόνας διαρκείας.

Με την τέχνη οι έλληνες το βαθύ τους πόνο και την τιμιότητα να μην τον ψευτίσουν τα έκαμαν τραγούδι.

Έτσι γεννήθηκε η ραψωδία του αοιδού,η λύρα και ο χορός του Αλκαίου και του Αλκμάνα, η διδασκαλία στα θέατρα, ο δωρικός κίονας,το αέτωμα του ναού,το άγαλμα του γλύπτη,το επιτύμβιο επίγραμμα,το πλατωνικό φιλοσόφημα.

Ότι ονομάσαμε πεσσιμισμό και μελαγχολία,που τα γέννησε η φυσική γνώση των ελλήνων,η αμόλυντη απο το κιόταμα και την πονηρή φαντασία, η τέχνη τους το ‘καμε όνειρο.Το ‘καμε μια χαρωπή εικόνα,που καθώς τη βλέπουμε και καθώς την ακούμε μας μετατοπίζει απο την ωμότητα του «έτσι είναι» στη ρέμβη του «έτσι σα να ‘ναι».Απο το στύγος του «εγώ ζηλεύω,εγώ σκοτώνω,εγώ πεθαίνω», στη διαφυγή του «βλέπω να βασανίζεται η Μήδεια,βλέπω να σκοτώνετει ο Ορέστης,βλέπω να αυτοκτονεί ο Αίαντας».

Με τα ακίνδυνα καμώματα της τέχνης ξεχνάμε τα θανάσιμα γνωρίσματα της ζωής.

Η φράση του Νίτσε «έχουμε την τέχνη για να μην μας συντρίψει η αλήθεια» είναι η τέλεια ανατομία της συμπεριφοράς των ελλήνων που γέννησε την τέχνη τους.

Το πως ο ελληνικός πεσσιμισμός έγινε τέχνη το εικονίζει κυρίως η αττική τραγωδία.Στην αττική τραγωδία η γνώση της μελαγχολίας και η ορμή για λύτρωση συγκεράστηκαν στην τέλεια κράση.Η ελληνική τραγωδία είναι αυτό που σήμερα στη ζωή μας το λέμε τραγωδία.

Την τραγωδία του θανάτου δεν θα τη ζήσει μόνο εκείνος που δεν εγεννήθηκε.Να γιατί ο Όμηρος και οι έλληνες είπαν πως το άριστο είναι να μη γεννιέται ο άνθρωπος.Γιατί το τίμημα του θανάτου δεν το ισορροπεί η αμοιβή της ζωής.

Ανάμεσα δηλαδή στα τραγικά στοιχεία της ζωής μας ο θάνατος είναι το τέλεια βαρύ και το τέλεια μαύρο.Είναι η μαύρη γάτα μέσα στην αποθήκη του κάρβουνου,όπως λενε και οι αστροφυσικοί σήμερα τις «μελανές οπές».

Άλλωστε οι μελανές οπές μέσα στους γαλαξίες είναι τα πτώματα των άστρων.

Γνωρίζουμε πως η αττική τραγωδία είναι μια σειρά απο πράξεις που οι έλληνες τη δανείστηκαν απο τον κύκλο της ζωής των πλασμάτων στη φύση και την αναφέρουν στον κύκλο της ζωής των πλασμάτων στην ιστορία.

Γνωρίζουμε πως την τραγωδία των ελλήνων τη γέννησε το δράμα της ζωής του Διόνυσου.Και ο θεός Διόνυσος εικόνιζε μυθικά την πορεία της φύσης απο το γεννημό στη χαρά της αύξησης,στην σπουδή του θανάτου,στην ταφή του σπόρου και τον ξαναγεννημό.Την ώρα που πεθαίνει ο παππούς έχει κιόλας γεννηθεί το εγγόνι του.

Το σχήμα αυτό δηλώνει πως απο την άποψη της γνώσης και της αλήθειας η τραγωδία είναι η τέλεια φυσική επιστήμη και απο την άποψη της βίωσης και της βούλησης είναι η τέλεια ηθική επιστήμη.

Η τραγωδία των ελλήνων δηλαδή είναι η ενανθρώπιση της φύσης και η κοινωνία των μαθηματικών επιστημών.Είναι η συνάντηση της φυσικής αλήθειας  και της ανθρώπινης αρετής στην κόψη της εμορφιάς.

Μέσα στο θέατρο του Διονύσου ,νότια της Ακρόπολης συναντήθηκαν και χορεύουν στο ρυθμό του τραγικού χορικού η αλήθεια της φύσης,η δύναμη της αρετής και η εμορφιά της τέχνης.

Η αττική τραγωδία είναι το ευγενικότερο έργο και το ύπατο κατόρθωμα του ανθρώπου σε όλες τις εποχές και σε όλους τους πολιτισμούς.Ποτέ ο άνθρωπος δεν έφτασε ψηλότερα.

Να κατανοήσεις τον Οιδίποδα επι Κολωνώ του Σοφοκλή σημαίνει πως άγγιξες το πνευματικό όριο του ανθρώπου.Το σύντομο ταξίδι σου μέσα στο φώς του ήλιου «άλλα δεν έχει να σε δώσει πια»

Οι έλληνες τίμιοι και περήφανοι δεν καταδέχτηκαν να ζήσουν στην άγνοια.Πολύ περισσότερο την άγνοια τους δεν την έκαναν απατηλό σημείο σωτηρίας και ρεζίλεμα.

Απο το βιβλίο του Δημήτρη Λιαντίνη  - Τα ελληνικά